W wielu firmach nabywane są oprogramowania, licencje, znaki towarowe, prawa autorskie i inne prawa majątkowe stanowiące wartości niematerialne i prawne. Jednak przedsiębiorcy nie zawsze wiedzą, kiedy taki wydatek jest kwalifikowany do wartości niematerialnych i prawnych. Powstaje również pytanie, jak powinna przebiegać amortyzacja wartości niematerialnych i prawnych. Zdobądź wiedzę na ten temat na podstawie poniższego artykułu.

Co to jest wartość niematerialna i prawna?

Art. 22b ust. 1 ustawy o PIT wskazuje, że wartością niematerialną i prawną jest każde prawo majątkowe zaliczane do aktywów trwałych, które:
  • zostało nabyte przez jednostkę,
  • nadaje się do gospodarczego wykorzystania w dniu przyjęcia do używania,
  • jego przewidywany okres wykorzystania nie może być krótszy niż rok,
  • będzie przeznaczone na potrzeby działalności albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub leasingu.
Zgodnie z Art. 22b ust. 1 do WNiP zalicza się w szczególności:
  • autorskie prawa majątkowe, prawa pokrewne, licencje, koncesje,
  • prawa do patentów, wynalazków, znaków towarowych, wzorów zdobniczych oraz użytkowych,
  • know-how.

Amortyzacja wartości niematerialnych i prawnych

Wybór sposobu amortyzacji wartości niematerialnej i prawnej jest zależny od jej wartości początkowej. Jeżeli kwota zakupu WNiP nie przekracza 3 500 zł*, można zastosować jedno z trzech dostępnych rozwiązań:
  • zaksięgować wydatek bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodu,
  • zastosować amortyzację jednorazową - odpis amortyzacyjny ujmuje się w KPIR w miesiącu przyjęcia WNiP do używania,
  • wybrać amortyzację liniową - indywidualnie ustalona stawka amortyzacji; pierwszy odpis amortyzacyjny jest dokonywany w miesiącu następnym po wprowadzeniu WNiP do ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych.
Uwaga! Należy pamiętać, że wartości niematerialne i prawne nie podlegają amortyzacji jednorazowej w ramach pomocy de minimis.
Wybór sposobu zaksięgowania wydatku zależy od indywidualnej decyzji przedsiębiorcy. Najczęściej brane są pod uwagę wartości osiąganych kosztów i przychodów w firmie, które wpłyną na możliwość rozłożenia odpisów amortyzacyjnych w czasie. Natomiast gdy wartość niematerialna i prawna przekracza kwotę 3 500 zł* należy wprowadzić ją do ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych, która wiąże się z zastosowaniem amortyzacji. Wówczas należy odnieść się do art. 22m ust. 1 ustawy o PIT, który wskazuje minimalny okres, jaki powinna obejmować amortyzacja wartości i niematerialnych i prawnych. W poszczególnych kategoriach wynosi:
  • dla licencji (sublicencji) na programy komputerowe i dla praw autorskich - 24 miesiące,
  • dla licencji na wyświetlanie filmów oraz na emisję programów radiowych i telewizyjnych, pod warunkiem, że okres użytkowania wynikający z umowy nie jest krótszy - 24 miesiące,
  • dla poniesionych kosztów zakończonych prac rozwojowych - 12 miesięcy
  • dla pozostałych wartości niematerialnych i prawnych - 60 miesięcy.
Przedsiębiorca może wyznaczyć również inne wartości stawek amortyzacji wartości niematerialnych i prawnych, jednak należy pamiętać, aby przestrzegać minimalnego okresu amortyzacji, który wskazują przepisy ustawy. Stawki amortyzacyjne określone przy wprowadzeniu wartości niematerialnej i prawnej do firmy obowiązują przez cały okres amortyzacji. Natomiast odpisy amortyzacyjne należy zaliczać do kosztów do momentu zrównania sumy tych odpisów z wartością początkową wartości niematerialnej i prawnej.   *netto dla czynnych podatników VAT, brutto dla podatników zwolnionych z VAT